Marco Franken (52) is de trotse eigenaar van Hoveniersbedrijf Tuinrijck in De Meern, gelegen aan een 5000 m² groot erf langs de A12. Daar staat ook zijn toekomstige woonhuis dat ooit dienst deed als koeienstal. Waar hij, als alles meezit en de grondige verbouwing eenmaal klaar is, over een jaar energieneutraal gaat wonen. “Ik wil het liefst zelfvoorzienend zijn, van niemand afhankelijk.”
Zes jaar geleden, net gescheiden en op zoek naar een nieuwe locatie voor zijn hoveniersbedrijf en alternatieve woonruimte, fietste Marco een keer toevallig langs het boerenerf en zag er een ‘Te koop’ bord in de tuin staan. Het was liefde op het eerste gezicht. Maar de gevraagde prijs voor het 10.000 m² grote stuk grond met bijbehorende boerderij kon hij niet opbrengen. Gelukkig lukte het wel om het met de eigenaar van het boerenerf, een veehandelaar van nu 81 die het rustiger aan wilde gaan doen, op een akkoordje te gooien. “Uiteindelijk heb ik de helft van het land kunnen kopen, en is de oorspronkelijke eigenaar gewoon op de boerderij blijven wonen. Die schapen die je ziet grazen in de weilanden? Die hebben wij samen.”
Energieneutraal wonen
De stal waar vroeger de koeien in stonden wordt straks zijn woonhuis, maar daar moest eerst nog wel het een en ander aan gebeuren. Voor Marco stond in ieder geval één ding vast: als hij daar ooit ging wonen, dan maar ook meteen helemaal energieneutraal. Maar waar het Marco voornamelijk om gaat: “Ik wil het liefst helemaal zelfvoorzienend zijn, van niemand afhankelijk zijn, laat staan van de energiemaatschappijen.”
“Als het om de energietransitie gaat, ben ik in principe overal vóór. Zeker als je ziet wat er in Groningen gebeurt, dat is echt verschrikkelijk. Ik ben ook al jaren geïnteresseerd in de lokale energiecoöperatie Rijne Energie, als omwonende zat ik zelfs twee jaar in de bewonersparticipatiegroep. Ook ben ik ondertussen lid van Energie-U en kom ik regelmatig bij de informatievonden bij ANNE over de vloer.”
Zodoende kende Marco allerlei mensen bij Rijne Energie en bij Energie-U, onder wie energie-ambassadeur en bouwkundige Jos Elberse, die hem uiteindelijk ook hielp bij de aanvragen voor de bouwvergunningen.
Zonnepanelen
Wonen doet Marco voor het moment in een simpel chalet. Hoewel het toekomstige woonhuis à 100 m2 vooralsnog iets wegheeft van een bouwplaats vol stapels vers gezaagde planken en balen isolatiemateriaal, ligt het dak van de opslagruimte naast het kantoor al vol met zonnepanelen. Het zijn er maar liefst 30 stuks in totaal, met ieder een vermogen van 330 Wp, veel meer dan hij op dit moment nodig heeft.
Maar de bedoeling is ook dat Marco straks, als zijn woonhuis eenmaal klaar is, niet alleen volledig in zijn eigen elektriciteitsbehoefte kan voorzien, maar er te zijner tijd ook zijn elektrische auto mee kan laden. Want hoewel hij nu nog in een benzineauto rijdt, wil hij op termijn elektrisch gaan rijden. “Wat ik dan nog overhoud kan ik dan aan de energiemaatschappij verkopen. Daarnaast ben ik van plan om tijdens de piekmomenten het teveel opgewekte stroom op te slaan. Misschien wel in een accu, maar daar moet ik nog de nodige studie naar verrichten.”
Sedumdak
Je bent hovenier of je bent het niet: dat er op het dak van het woonhuis een sedumdak met plantjes moest komen, stond voor Marco van meet af aan vast. Wel moest hij ervoor zorgen dat op het schuine dak het water niet in een keer zou wegstromen. “Er komt dus een apart bevestigingssysteem voor die kunststoffen dakplaten met een waterreservoir. In die compartimenten kun je de aarde verwerken waar de plantjes in komen. En door die inkepingen stroomt het water geleidelijk naar beneden. Mijn eigen ervaringen hebben mij ertoe geïnspireerd om daar ook bedrijfsmatig iets mee te gaan doen, namelijk om sedumdakplaten te plaatsen. En daar bleek ook behoefte aan, want het loopt inmiddels storm met aanvragen.”
Infrarood-verwarming
Op zoek naar alternatieven om in zijn warmtebehoefte te voorzien liep Marco allerlei beurzen af. Zo kwam hij uiteindelijk uit bij infrarood-verwarming. “Dat is een warmtesysteem dat werkt als een soort magnetron, waarbij stilstaande lucht wordt verwarmd met behulp van massa met daarin een draad. In mijn kantoor is dat weggewerkt in de plinten, maar in het woonhuis komt dat in lemen muren. Leem leent zich uitstekend voor zo’n warmtesysteem vanwege de hoeveelheid massa, waardoor het beter de warmte vasthoudt. Omdat het om een boerderij gaat hoeft de muur ook niet zo glad. Achter die lemen stuc-laag komt dan nog de isolatie van het merk ISO booster: je kunt die het beste vergelijken met van die dekens met een laag folie eroverheen waar hardlopers zich na en wedstrijd in hullen om niet te snel af te koelen. Die laag zorgt ervoor dat alle warmte en koude wordt teruggekaatst, zodat je geen warmte verliest. Dat spul komt ook in het dak als dakisolatie.”
Warm water
Rest dan nog warm water. Het liefst had Marco ook zelf in zijn eigen water voorzien, en heeft hij achter het huis ook een put laten ingraven , maar zo’n traject werd hem iets te ingewikkeld, en de toiletten doorspoelen met regenwater zag hij ook niet helemaal zitten. Dus blijft de wateraansluiting, in ieder geval voor het moment, intact.
“Om water te verwarmen komen er in ieder geval elektrische boilers. En in de keuken komt er een Quooker. Voor de douche is dat niet voldoende. Dus als iemand nog een tip heeft: ik houd me warm aanbevolen!”
Tekst en foto’s: Erzsó Alföldy