Dat energietransitie niet alleen een opdracht is voor de politiek of grote energieproducenten, tekent zich steeds duidelijker af. Zo telt Nederland inmiddels al meer dan 500 lokale duurzame energie-initiatieven. Energie-U is één van de grote spelers in deze nieuwe beweging. Deze Utrechtse coöperatie ondersteunt bewoners en wijken bij het winnen van duurzame energie. Wat drijft deze club en wat willen zij bereiken? Fanny Claassen van Energie-U geeft tekst en uitleg.
Bij Energie-U draait alles om ‘positieve energie’. Of zoals de coöperatie het zelf omschrijft: ‘Samen zorgen dat het goed gaat met onze energie. Met de manier waarop we die uit de grond, de lucht of het water halen. Hoe we die in onze huizen en bedrijven krijgen. Hoe we die gebruiken en wie er de baas over is.’ Fanny: “Dat doen we met leden en medestanders. Met kennis, contacten, adviezen en goede spullen. Energie-U is in 2010 opgericht als een coöperatie. We werken samen met coöperaties en burgers die gezamenlijk initiatief hebben genomen om schone energie te produceren waarvan de opbrengsten lokaal en gemeenschappelijk blijven.”
"De energietransitie is van ons allemaal. Daarom gewoon lekker zelf schone energie produceren."
In de voorhoede
Ook organiseert Energie-U regelmatig informatiebijeenkomsten in ANNE, het ‘clubhonk van duurzaam Utrecht’ op de Veemarkt naast de Jaarbeurs. Zo werd Warmtebron Utrecht eerder dit jaar uitgenodigd om het stand van zaken rond het onderzoeksproject Lean toe te lichten. Tijdens deze bijeenkomst gaf Maurice Hanegraaf van TNO een presentatie over het project. Fanny: “Naast energie uit zon en wind kijkt Energie-U uiteraard ook naar andere bronnen. Denk aan biomassa of waterstof. Aardwarmte voor Utrecht zien we bij Energie-U als mooie toekomstmuziek. Voor kleinschalige energieprojecten is deze vorm van energie gezien de hoge kosten en financiële risico’s nog niet haalbaar. Maar om de energietransitie vorm en inhoud te geven moet er gepionierd worden. Daarvoor heb je projecten zoals Warmtebron Utrecht in de voorhoede nodig. Voorop staat dat de energievoorziening van de toekomst vooral veilig, bedrijfszeker en betaalbaar moet zijn.”
Van onderaf
Het doel van Energie-U is om de ‘warmtetransitie van onderaf’ in de stad Utrecht te begeleiden. Fanny: “De energietransitie is van ons allemaal. Daarom willen we bewoners op het gebied van lokale en schone energieproductie handelingsperspectief geven. Dat doen we door te laten zien wat er mogelijk is op het gebied van winning, technieken, opbrengsten, eigendom etc. We hebben nu een kopgroep van zo’n duizend deelnemers. Met die groep willen we de volgende 10.000 mensen bij de energietransitie betrekken. Mensen die graag mee willen doen maar nu nog met een groot vraagteken boven hun hoofd rondlopen.”
Betere gesprekspartner
Voor de overstap naar schonere energie verzamelt en verspreidt Energie-U kennis die de energievoorziening duurzamer, leuker, goedkoper, eerlijker en slimmer kan maken. “Het gaat erom dat je de angst en onwetendheid bij mensen wegneemt zodat zij zelf enthousiast met duurzame alternatieven aan de slag kunnen gaan. Daarvoor heeft de coöperatie verschillende activiteiten op de agenda staan. Zo worden er keukentafelgesprekken georganiseerd, cursussen gegeven en is er een inspiratienetwerk in het leven geroepen. “Met deze kennis op zak word je een betere gesprekspartner voor de adviseur, aannemer of installateur die je inhuurt om je woning te verduurzamen.”
"Om de energietransitie vorm en inhoud te geven moet er gepionierd worden. Daarvoor heb je projecten zoals Warmtebron Utrecht in de voorhoede nodig".
Bespaarbieb
Mensen die op het vlak van duurzame energie iets willen, kunnen we vanuit onze kennis en ons netwerk stap voor stap begeleiden. “Voor onze bespaarbieb zitten twee van onze energie-ambassadeurs elke maand een zaterdag klaar in de centrale bibliotheek in Utrecht om mensen met vragen verder te helpen. Al naar gelang de vraag kunnen zij bewoners doorverwijzen naar de juiste mensen, bestaande netwerken of actuele workshops.” Maar je kunt er ook voor hele praktische bespaartips terecht. Zo bestaat de mogelijkheid om een verbruiksmeter te lenen om zelf te onderzoeken waar al de stroom in het huishouden naartoe gaan. Of een CV-inregelkit waarmee handige sleutelaars hun CV-installatie optimaal kunnen laten functioneren.
Buurtstroom
Sinds 2016 werkt Energie-U aan het opzetten van zonnestroom-projecten op grote daken in Utrecht. Fanny: “Met Buurtstroom kunnen buurtgenoten gezamenlijk investeren in zonnepanelen en profiteren van de opgewekte stroom via een belastingkorting op de eigen energierekening. Een mooi voorbeeld is het buurtstroomproject in de wijk Hoograven. Op het dak van kringloopcentrum de A.R.M. zijn 250 zonnepanelen geïnstalleerd en sinds mei 2017 heeft deze buurtstroomcentrale al ruim 150.000 kWh Utrechtse zonnestroom opgewekt.”
Olievlek
Verder is de coöperatie betrokken bij Zonnepark Meijewetering in Leidsche Rijn. Daar komen 2.000 verplaatsbare panelen op mobiele units op een stuk grond van de gemeente te staan. Fanny: “Ook ondersteunen we het initiatief voor een energiepark in de Nieuwegeinse polders Rijnenburg en Reyerscop (Rijne Energie). En met Zonnig030, verzorgen we een gezamenlijke inkoopactie waarmee iedereen in Utrecht gemakkelijk aan goede zonnepanelen kan komen. Door te zorgen voor de juiste prikkels waarmee je mensen aanzet tot actie, goede verkenningen van de mogelijkheden en economische harde concepten leg je de basis, van waaruit het lokaal en kleinschalig produceren van energie zich hopelijk als een oude fossiele olievlek uitbreidt.”