Het verhogen van gelijktijdigheid wordt steeds belangrijker in de energietransitie. Gelijktijdigheid is simpelweg het afnemen van duurzame energie op het moment dat het wordt geproduceerd. Het is een oplossing voor de netcongestie, het verhoogt de opbrengst van zonnepanelen wanneer de salderingsregeling is afgeschaft en is belangrijk bij energiedelen. Vaak wordt de batterij als middel genoemd om gelijktijdigheid te verhogen, maar is dat wel verstandig? Ook op het jaarlijkse energiecoöperatie-event van HIER opgewekt kon dit thema op veel belangstelling rekenen. Ik ben daarom als netbewuste stroomconsument voor mijn eigen huishouden eens nagegaan hoe hoog mijn gelijktijdigheid nu is en wat ik kan doen om het verbruik van mijn opgewekte zonnestroom nog verder te verhogen.
Energiebalans
Mijn huishouden van 2 personen heeft de volgende energiekenmerken: 20 zonnepanelen met een totaal vermogen van 4825 Wp en een jaarlijkse opbrengst van circa 4420 kWh, een elektrische auto (met accu van 62 kWh en 15.000 km/jr) en een hybride warmtepomp van 5 kW. In 2024 had ik een energieverbruik van 4191 kWh en een teruglevering van 2320 kWh. In voorgaande jaren was de teruglevering 3000-3750 kWh. Mijn percentage ‘eigen verbruik’ over 2024 komt hiermee op 48%. Dit is veel hoger dan de gangbare 25-30%, maar ik heb het afgelopen jaar ook echt mijn best gedaan en geprobeerd om mijn auto tijdens zonne-uren op te laden en overdag de vaatwasser en wasmachine te laten draaien. Helaas hou ik toch nog een grote hoeveelheid duurzame stroom over die ik naar het net stuur en waarover ik terugleverkosten moet betalen!
Wat kan ik doen om mijn eigen verbruik verder te verhogen? Ik heb de verschillende opties in detail nagelopen; het opladen van de elektrische auto, de vaatwasser en wasmachine en het effect van een batterij. Dit zijn de grootste energieverbruikers die ik enigszins flexibel kan inzetten, zo heb ik geen wasdroger! Mijn hybride warmtepomp heeft een omgekeerd profiel als de zonopwek en draagt daarom slechts marginaal bij aan de gelijktijdigheid. Vanwege stadsverwarming is er ook geen boiler aanwezig.
Opladen elektrische auto
Met een batterij van 62 kWh lijkt de elektrische auto in theorie natuurlijk het grootste effect te kunnen hebben. De praktijk is echter weerbarstig. Allereerst over de gelijktijdigheid van zonnepanelen en laden. Mijn laadpunt laadt met 6,2 kW. Maar mijn zonnepanelen halen maar maximaal 4,5 kW, en dan alleen in de goede maanden. Met het laden met de mobiele lader uit het stopcontact laad ik met een snelheid van 2,3 kW. Dit vermogen haal ik veel makkelijker met mijn zonnepanelen, waardoor de match tussen opwek en laden veel beter is. Dit betekent wel dat je auto thuis veel langer aan de lader moet staan. In de praktijk zo’n 3 dagen in de week. Omdat ik veel thuis kan werken lukt dit redelijk. Ik heb globaal berekend wat dit me oplevert aan ‘gelijktijdigheid’. Jaarlijks laad ik thuis circa 2000 kWh. Mijn inschatting is dat met een beetje discipline het lukt om 1150 kWh aan zonnestroom in mijn elektrische auto te krijgen. Dat is iets meer dan 25% van mijn opgewekte zonnestroom. Door niet met mijn laadpunt te laden maar met mijn mobiele lader heb ik, naar schatting, mijn gelijktijdigheid in 2024 weten te verhogen met 10-15%. Ik heb ook de optie onderzocht om mijn thuislader te voorzien van de optie ‘alleen laden met zonnestroom’. Het nadeel hiervan is dat deze optie een drempel heeft en pas inschakelt wanneer er voldoende vermogen beschikbaar is. Ik vraag me af of dit veel meer oplevert dan mijn mobiele lader, en ik hou me aanbevolen voor praktijkervaringen!
Vaatwasser en wasmachine
Wij wassen 1 keer in de week en de vaatwasser draait 4 keer per week. Helaas verbruikt onze energiezuinige wasmachine maar 0,5 kWh per wasbeurt (ecostand), dat is 26 kWh per jaar. De vaatwasser verbruikt 1 kWh per wasbeurt. Dat is ongeveer 200 kWh per jaar. Samen geeft dat een gelijktijdigheid van circa 5%. Dit is dus maar een kleine verbetering, hier wreekt zich ons energiezuinige gedrag.
Wat kan een thuisbatterij betekenen?
Meerwaarde van een thuisbatterij naast het opladen van de elektrische auto is het kunnen benutten van de opgewekte stroom in de avond en nacht. In de zonrijke maanden maart tot en met oktober is mijn avond- en nachtverbruik 1,5-2,5 kWh. Ik heb dan een batterij nodig van circa 2 kWh. Een ruwe inschatting is dat dit 500 kWh per jaar bespaart. Daarmee verhoog ik mijn gelijktijdigheid met 9 %. Wanneer je een plug-in batterij van 2,5 kWh aanschaft voor € 1250, dan heb je dit in 9 jaar terugverdiend.
Conclusie
Het is dus mogelijk om met mijn elektrische auto, vaatwasser, wasmachine en een kleine thuisbatterij een gelijktijdigheid te halen van een kleine 60%. Dat is wat je ook op de website van de ANWB leest en ook realistisch is. Maar dit is nog ver van zelfvoorzienend zijn. Een kanttekening is dat een thuisbatterij geen CO2 uitstoot, maar de productie wel emissies veroorzaakt. De ontwikkeling van batterijen gaat razendsnel en er komen momenteel ook batterijen op de markt zonder lithium. Om een stap verder te zetten in de energietransitie hebben we slimme opslagsystemen nodig.